Vadeli Mevduatta Efektif Faiz Oranı Nedir? Gerçek Getirinizi Böyle Hesaplayın
Vadeli Mevduat ve Efektif Faiz Oranı
Vadeli mevduatlarda faiz oranları bankalar tarafından yıllık ve basit olarak sunulur bu nedenle farklı vadelerde sunulan faiz oranlarını doğrudan karşılaştırmak çoğu zaman yanıltıcı olabilir. Daha doğru bir kıyaslama için efektif faiz oranı bize yardımcı olur. Efektif faiz oranı, özetle, vadeli mevduat hesaplarına ilişkin aynı şartların bir yıl boyunca sürmesi durumunda bu bir yılın sonunda elde edilecek faiz oranıdır. Örneğin, 6 ay vadeli mevduatın dönem sonunda aynı faiz oranıyla yeniden 6 aylık mevduat açılması durumunda bir yılın sonunda elde edeceğimiz toplam faiz oranını efektif faiz olarak hesaplarız. Ya da bir ay vadeli mevduatın, aynı şartlarda 12 ay boyunca tekrarlanması durumunda yine efektif faiz oranını bulabiliriz. Efektif faiz oranının, basit faizden farkı, hesaplama yaparken vade sonunda faizin anaparaya eklendiğini dikkate almasından kaynaklanır.
Peki efektif faiz oranı bize ne söyler? Bunu anlamak için uygulamada pek mümkün olmasa da vadeli mevduatlar için faiz oranlarının bütün vadelerde %30 olarak sabitlendiğini ve faiz üzerinden vergi ödenmediğini varsayalım. Bu varsayımda en yüksek getiriyi elde etmek için en kısa vadeli mevduatı tercih ederdik. Çünkü faiz oranlarının değişmeyeceğini bildiğimiz için, elde ettiğimiz faizi bir an önce anaparaya ekleyip ikinci bir vadeli mevduat hesabı açmak toplamda daha yüksek getiri elde etmemizi sağlar. Bu durumda, bütün vadelerde basit faiz oranı %30 iken, efektif faiz oranları şu şekilde olur.
|
Vade |
Basit Faiz Oranı (%) |
Efektif Faiz Oranı (%) |
|
1 ay |
%30,0 |
34,5% |
|
2 ay |
%30,0 |
34,0% |
|
3 ay |
%30,0 |
33,5% |
|
4 ay |
%30,0 |
33,1% |
|
6 ay |
%30,0 |
32,3% |
|
12 ay |
%30,0 |
30,0% |
|
24 ay |
%30,0 |
26,5% |
Yani, bu şartlarda 1 ay vadeli mevduat açıp, 12 ay boyunca yenilersek yıllık toplam %34,5 faiz elde ederiz, 2 ay vadeli mevduat tercihinde bu oran %34’e düşer, vade arttıkça efektif faiz oranı da düşecektir, efektif faiz oranı 12 ay vadeli mevduatta basit faiz oranına yani %30’a eşit olur, 12 ayı geçince basit faiz oranının da altına iner, öyle ki 24 ay vadeli mevduatın bize gerçek getirisi yıllık %26,5 olarak gerçekleşir. Buna bakarak, örneğin 24 ay vadeli mevduat için banka tarafından sunulan faiz oranı gerçekte göründüğünden daha düşüktür, ya da 1 ay vadeli mevduat için banka tarafından sunulan faiz oranı gerçekte göründüğünden daha yüksektir diyebiliriz. Ancak vade bitiminde banka tarafından aynı faiz oranının sunulmayabileceğine dikkat etmelisiniz.